Чехия Қазақстанға қалай үлгі болмақ? — Bloomberg сарапшысы

Қазақстанның атауын өзгерту мәселесіне күтпеген жерден Bloomberg агенттігінің сарапшысы Леонид Бершидский өзінің Чехияның атауын өзгерту жөніндегі мақаласында тоқталыпты. Бұл үрдістің бастауы, оның негіздемесі және салдарлары жайында әңгімелей отырып, ол Чех республикасының жолымен жүруге боолатын елдерге сілтеме жасапты. Олардың ішінде Қазақстан да бар.

«…Чех республикасының үкіметі Чехия елінің атауына ребрендинг жасауды ұйғарыпты… Ел азаматтарының пікірін сұрамаған. Чех республикасының қысқартылған нұсқасын алған Чехия жұмсақ ребрендингтің үлгісін көрсетті. Атау жаңа емес — ол сонау 1634 жылы пайдаланылған болатын, бірақ елдің толық атауы әлі деқолданыста болады. Чехия, мүмкін ең жақсы нұсқа емес шығар. Ағылшын тілділерді оны дұрыс айтуға үйрету қажет болады. Атап айтарлығы, басқа тілдерде елдің атау Чехияның өзіндегіден (Czechia) бөлек жазылады. Мәселен, итальян тілінде Cechia деп жазылса, испан тілінде ол Chequia болады. Бірақ олар басқа нұсқалар, мәселен, Чехияның құрамында Богемияның, Моравияның және Силезияның бір бөлігі бар екенін білдіретін Чекландс (Czechlands) немесе моравтықтар қабылдағысы келмейтін Богемия сияқты нашар емес…»

Автор

мүмкін, әлем елдің жаңа атауын білдіретін Чехия деген сөзге үйреніп, оны Ресейдің құрамындағы Шешенстанның орысша атауы Чечнямен шатастырмас

деген үмітте.

Одан ары қарай Бершидский мырза ребрендингке негіздеме беріпті – «…өйткені ел екі дүниежүзілік алапат соғыстан аман қалып, шекарасын қайта пішкен кеңес блогының ыдырауын және 1993 жылы Словакиямен ажырауды басынан өткерді. Мұндай оқиғалар елдің өзін айқындауын және рәміздерін бұлыңғыр етеді. Африка мен Азияның көптеген халықтары жаңадан қалыптасып келе жатқан мемлекеттіліктерінің тезірек аяғынан тұрып кетуі үшін өз елдерінің атауларын өзгертті».

Содан соң автор Чехияның жолымен жүруі мүмкін мемлекеттерді тізбектеген, мәселен, Македония және Грузия, ал тізімнің ең соңында Қазақстанды атапты – «…екі жыл бұрын Қазақстан президенті Нұрсұлтан Назарбаев заманауи және қарқынды даму жолына түскен мұнайға бай елді басқа, табыстылығы төмен «стан»-дармен шатастырмау үшін Қазақ елі деп атап, стан деген жалғауды алып тастауды ұсынған болатын. Чехтар сияқты қазақтар да маркетингтің кейбір түсініктерін ескерген. Соған қарамастан, жаңа атау соншалықты өміршең болмады, ал қазақ президенті одан кейін бұл мәселені көтерген жоқ…».

«…Міне, 25 жылдан бері Еуропада соғыс және түбегейлі өзгерістер болған жоқ. Кейбір елдердің өздерінің ескі атауларын өзгертуге талпыныстары жай маркетингтік акция ғана емес, одан да зор дүние болуы мүмкін – Еуропаға және бұрынғы кеңес елдеріне өздерінің зиянды кешегісінен арылу үшін алға жылжу керек».

Орысшадан аударған Қайрат Матреков