Алматы полициясы қылмыстық істі тергеп, жол айырығы қирауының ақиқатын анықтайтын бірнеше сараптама тағайындалып жатқанда, біз «Базис» корпорациясы сынақтарының салық төлеушілерге қаншалықты салмақ салғанын анықтадық.
Алматыдағы кезекті жол кешенінің құрылысына мемлекеттік ақшаның алғашқы үлестік несиесі 2013 жылы жіберілген-ді, ол кезде Алматының Автомобильдер жолы басқармасы жобалау-сметалық құжаттама дайындауға тендер жариялаған болатын. Байқау жүзеге асып, жеңімпаз 94,6 млн теңгені иеленді. Шынтуайтқа келсек, ол тендерді кімнің ұтып алғаны біз үшін әзірше беймәлім — ол турасында хабарламада еш нәрсе айтылмаған.
Бірақ «Базистің» учаске бастығы Александр Гопиенко өзінің 2015 жылғы ақпандағы сұқбатында, «Осы жол айырығын жобалаумен кім айналысты?» деген сұраққа нақты жауап берген: «Қазіргі жағдайда біз тек салып жатырмыз. Тапсырыс беруші «Алматы қаласының автомобиль жолдары басқармасы» мемлекеттік қазыналық мекемесі. Олардың мақсаты көлік легін азайтуға қажетті барлық параметрлерді есептеп, «Промтранспроектке» тапсырма беру болатын».
Біз 27-сәуірде «Казахский ПромТрансПроект» ЖШС-нің директоры Владимир Головинге осы ұйымның ресми сайтында көрсетілген электрондық мекен-жайға ресми сауал жолдаған едік, бірақ біздің хатымыз жауапсыз қалды.
Жол айырығын салатын мердігерді таңдау үшін бірнеше байқау өткізілді. Тендер болмады деп танылған хабарландырулар да бар, өйткені оларға қатысуға тек «Базис» корпорациясы ниет білдірген. Қандай жағдай болса да, 2013 жылдың соңымен даталанған қираған жол айырығын салу жөніндегі барлық лоттарда 17 млрд 763 млн тенге бюджет ақшасы көрсетілген. Атап айтарлығы, бұл қаржы нақты мақсатқа — автомобиль жолының табанындағы жер қабатын салу жөніндегі жұмыстарды атқаруға бөлінген. Яғни, 17,7 миллиард теңге — бүкіл жол айырығының құны ма, әлде бұл жеке жұмыс түрінің бағасы ма? Осы нысанды салуға тікелей қатысты басқа хабарландыруларды біз мемлекеттік сатып алулар сайтынан таба алмадық.
Қазақстандағы орасан құрылыстарды қаржыландыру принциптерін білетін біз «Базис» бұл миллиардтарды әлі толық алып үлгерген жоқ деп ойлаймыз, өйткені тәртіп бойынша ақша мердігердің есебіне кезең-кезеңмен аударылады. Тергеу олардың қираған жол айырығына қанша қаржы жұмсағанын анықтайды.
Бірақ бұл жерде тағы бір қызық деталь бар: 86 млн теңгеден астам ақшаны сол баяғы Алматының автомобиль жолдары басқармасы 2013 жылғы қазанда «Рысқұлов және Саин көшелерінің қиылысындағы жол айырығы құрылысының барысына техникалық қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі қызметке» төлеген. Соңы қирауға ұрынған мұндай құрылысқа қадағалауды жүзеге асырған кім екені, өкінішке қарай, мемлекеттік сатып алулар сайтында көрсетілмеген.